ANKARA (AA) – HÜLYA ÖMÜR UYLAŞ – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından 1958'de banknot matbaası kurulurken, bu matbaada basılan 100 lira Banka'daki para sergisinde bulunan özel parçalar arasında yer alıyor.

Banka, Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılı kapsamında para sergisinin kapılarını Anadolu Ajansına açtı.

Sergide Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde basılan banknotlar, padişah fermanları, tahvillerden oluşan 6 binden fazla parça bulunuyor.

Osmanlı padişahları Mehmed Reşad ve Vahdeddin dönemine ilişkin paralara da ev sahipliği yapan sergide, 2. Abdülhamid döneminde inşa edilen demir yollarıyla ilgili iç borçlanmayı düzenleyen üç padişah fermanı da tablo halinde yer alıyor.

Osmanlı Devleti döneminde madeni paralardan kağıt paraya ilk geçişten etkilenen halkın, "Evrak-ı Nakdiye" desenlerinde dokuduğu halılar da burada sergileniyor.

Cumhuriyet döneminde dolaşıma çıkartılan tüm emisyon gruplarından örnekler de sergideki parçalar arasında bulunuyor. Bu kapsamdaki ilk 5 Türk lirası banknot da özel parçalar arasında yer alırken, bu grup içindeki hem Atatürk hem de İnönü portreli banknotlar dikkati çekiyor.

Bu emisyon grubu içinde İngiltere'de bastırılan ancak İkinci Dünya Savaşı sırasında banknotları Türkiye getiren geminin Pire Limanı'nda hücuma uğrayıp batması sonucunda denize dökülen İnönü resimli 50 kuruşluk ve 100 Türk liralık banknotlar bulunuyor. Yine İngiltere'de bastırılan ancak Londra'daki bir hava hücumu sırasında basıldığı matbaa zarar gören 50 Türk liralık banknotlar da bu grup içinde yer alıyor.

– Banknot matbaasında basılan ilk 100 lira

Banka tarafından 1958'de banknot matbaası kurulurken, bu matbaada basılan ilk 100 lira sergideki nadide parçalardan biri olarak ilgi çekiyor.

Orijinal banknot kağıdına imalat sırasında ve baskı aşamasında yüklenen emniyet unsurlarından bazılarını sergilemek üzere test vitrini de sergide yer alıyor. Vitrinde, henüz baskı yapılmamış "50.000", "100.000" ve "500.000" liralık orijinal kağıt tabakaları ile baskılı banknot tabakaları, banknot kağıdı imalinde kullanılan pamuk ve bunun ağartılmış haliyle imalat sırasında kağıda emniyet unsuru olarak yüklenen bazı materyal (emniyet teli, birer poşet içinde özel ışık altında kırmızı ve mavi olarak yansıma yapan ve kağıtlara yüklenen iplikçik) örnekleri sergileniyor.

Sergide el işçiliği ile yapılmış 2, 3, 4, 5 ve 7. emisyon grubu banknotların sahtelerinden bazı örnekler, kimyasal usulle elde edilmiş 5, 6 ve 7. emisyon grubuna ait sahte banknotlarla, fotomekanik usulle yapılmış 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. emisyon grubu banknotların sahtelerinden bazı örnekler gerçekleriyle yer alıyor. Ayrıca Çanakkale Savaşı sırasında "Muzaffer" isimli zabit tarafından yapılan Türklerin ilk sahte parası da sergileniyor.

Sergide, 1932-1941 yıllarında Maliye Bakanlığınca ihraç edilmiş bulunan devlet iç borçlanma senetlerinden örnekler ile Haydarpaşa Limanı Anonim Şirketi ve Anadolu Demiryolu Anonim Şirketine ait hisse senedi örnekleri de yer alıyor. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi altınlarından bazıları ile bazı yabancı ülkelere ait altınlardan örnekler de sergideki dikkat çekici parçalar arasında bulunuyor.

Sergideki devlet tahvillerinin baskısında kullanılan orijinal taş baskı kalıplarından bazıları ile tahvil klişeleri de ilgi çekiyor.