TBMM (AA) – Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şeref İba, Cumhurbaşkanı'nın, milletvekili seçimlerini yenileme yetkisi bakımından hayli geniş takdir yetkisine sahip olduğunu ve bu durumun herhangi bir şarta bağlı olmadığını belirtti.
Doç. Dr. İba, AA muhabirine, Anayasa'nın 116. maddesine göre, "Cumhurbaşkanınca milletvekili seçimlerinin yenilenmesinin, aynı maddenin gerekçesinde neden yönünden sınırlandırıldığı" iddiasını değerlendirdi.
Anayasa'nın 116 maddesinde düzenlenen "Cumhurbaşkanınca Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Yenilenmesi" hakkında, neden ya da gerekçe yönünden maddenin amir hükmünden kaynaklı hiçbir sınırlandırmanın bulunmadığını söyleyen İba, şöyle devam etti:
"Cumhurbaşkanınca milletvekili seçimlerinin yenilenmesi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçişi sağlayan 2017 Anayasa Değişikliği Kanunu ile Cumhurbaşkanının 'tek başına' kullanabileceği bir yetki niteliğine sahip olduğu, söz konusu 116. maddenin gerekçesinde açıklanmıştır. Gerekçedeki 'tek başına' ibaresi bile doğru hukuki yorum yapmak için adeta anahtar kelime gibidir. Bu ibare, Cumhurbaşkanının milletvekili seçimlerini yenileme yetkisi bakımından hayli geniş takdir yetkisine sahip olduğunu ve herhangi bir şarta bağlı olmadığını göstermeye tek başına da yeterli."
İba, 2017 öncesi lafızda, "TBMM Başkanı'na danışarak" ibaresi de madde metninden çıkarıldığı için bu konuda Cumhurbaşkanı Kararı'nın tekemmül etmesi için gerekli başkaca bir kaydın da kalmadığını dile getirdi.
2017'de "ikiz (birlikte) seçim uygulaması"na geçildiğini ve Cumhurbaşkanına, kendi seçiminin de eş zamanlı olarak yenilenmesi kaydıyla "Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi"nin şarta bağlı olmaksızın hüküm altına alındığını belirten İba, şunları kaydetti:
"Karşı görüş olarak ileri sürülen madde gerekçesindeki, 'bu şekilde…' ibaresiyle başlayan 'sistem tıkanıklıklarının milli iradeye müracaatla çözümü' yasama ve yürütme arasında 'kriz oluşması halinde halkın hakemliğine başvurma amaçlarıyla tanındığı', 'Cumhurbaşkanının Meclis seçimlerinin yenilenmesine karar verebilme yetkisinin, hac mevsimi, bayram, sınav gibi nedenlerin gerekçede sayılan şartları sağlamadığı için kullanılamayacağı ve dolayısıyla da olağan seçim tarihinden 1 ay öncesi için seçim kararı alınmasının, yetkinin kötüye kullanılması anlamına geleceği' iddiası teknik olarak da isabetli değil.
Gerekçe bölümünde, 'bu şekilde' ibaresiyle başlayan 'sistem tıkanıklıklarının milli iradeye müracaatla çözümüne imkan tanıma' ve birlikte seçim yoluyla denge kontrol mekanizmasıyla 'yasama ve yürütme kuvvetlerinin birbirini kontrol etmesini de sağlayacak bu düzenleme, aynı zamanda iki kuvvet arasında kriz oluşması halinde halkın hakemliğine başvurma imkanı getirmektedir' ifadesi ile bahsi geçen yetkinin bazı amaçlarının tadadi değil örnekleme suretiyle sayılması yoluna gidilmiştir. Bu bölümdeki 'kontrol etmesini de sağlayacak bu düzenleme, aynı zamanda' ibaresindeki 'de' ve 'aynı zamanda' vurguları, gerekçede örnek verilen amaçların yanında Cumhurbaşkanının başkaca amaçlarla da milletvekili seçimlerinin yenilenmesi kararı alabileceğinin tartışmasız ve net kanıtı."
