BEYRUT (AA) – İDRİS OKUDUCU – Lübnan ve Arap dünyasının özellikle 1960 ve 70'lerdeki önemli kültür sanat merkezlerinden Beyrut'taki Piccadilly Tiyatrosu, 22 yıldır eski görkemli günlerine dönmeyi bekliyor.
Bir dönem dünya çapında ünlü sanatçıların hayranlarıyla buluştuğu Piccadilly, Lübnanlıların hafızasında hâlâ özel bir yerde duruyor.
Beyrut'un Hamra Caddesi'nde Lübnanlı mimar William Sednaoui tarafından 1965'te inşa edilen 800 kişi kapasiteli tiyatro, dönemin Lübnan Başbakanı Saib Selam'ın da katılımıyla Viyana Operası'nın verdiği konserle açıldı.
Sanatseverlerin heyecanla karşıladığı mekân, kısa sürede büyük ses getiren etkinliklere ev sahipliği yapmaya başladı.
Art arda gelen konserler, müzikaller, tiyatro oyunları ve sinema gösterimleriyle Piccadilly, başta Lübnan olmak üzere Arap dünyasının kültür hayatında önemli yer edindi.
– İç savaşın etkileri
Piccadilly, 1970-75 yıllarında en parlak dönemini yaşadı ancak ülkede 1975'te patlak veren ve yaklaşık 15 süren iç savaş burayı da etkiledi.
İç savaş sırasında tiyatroda tahribat meydana gelmese de ülkedeki ekonomik sıkıntılar, yaşanan göçler ve çatışmalar sanat dünyasını neredeyse bitirme noktasına getirdi.
Piccadilly, savaştan sonra bir dönem yeniden bazı konserlere ve kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmasına rağmen eski prestijli ve görkemli günlerine bir daha kavuşamadı.
Tiyatro, Ağustos 2000'de çıkan yangının ardından tamamen karanlığa gömüldü ve kapıları bugüne kadar hiç açılmamak üzere kapandı.
– Feyruz, Dalida, Theodorakis ve Aznavour hayranlarıyla buluştu
Lübnan'ın dünya çapında ünlü sanatçılarından Feyruz, Mısır asıllı Fransız şarkıcı Dalida, Yunan sanatçı Mikis Theodorakis ve Ermeni asıllı Fransız şarkıcı Charles Aznavour farklı aralıklarla Piccadilly'de konser verdi.
Dalida, iç savaş öncesinde Piccadilly'de 4 defa sahneye çıktı. Son olarak savaştan birkaç ay önce 23 Ocak 1975'te Arap hayranlarıyla buluşan Dalida, bir daha Beyrut'ta konser veremedi.
Ses sanatçılarının yanı sıra Adil İmam ve Samir Ganim gibi ünlü Mısırlı tiyatro oyuncuları da burada sahne aldı.
– Filistinli lider Arafat, İsrail işgalinde Piccadilly'e sığındı
İsrail ordusu, 1982'de, Lübnan'da konuşlanan Filistinli grupları gerekçe göstererek başkent Beyrut'un banliyölerine kadar gelmişti.
Beyrut'ta Sünnilerin çoğunlukta yaşadığı ve Filistinli grupların konuşlandığı bölgelerden biri de Hamra'ydı.
Açık kaynaklara göre, Filistinli lider Yasir Arafat da olası bir İsrail saldırısına karşı Piccadilly'nin bulunduğu binayı 1982'de bir müddet sığınak olarak kullandı.
Sağlam şekilde inşa edilen yüksek katlı Piccadilly'nin en altında bulunan Arafat, Beyrut'un İsrail tarafından tamamen kuşatılmasından sonra Ağustos 1982'de Lübnan'ı terk etti.
– AVM'ye dönüştürülmek istendi
Piccadilly Merkezi Direktörü Milad Haddad, 2012'de yerel basına verdiği demeçte, binanın merkezi bir konumda yer almasından ötürü alışveriş merkezine (AVM) dönüştürülmesi için birçok teklif aldıklarını söylemişti.
Bu teklifleri reddettiklerini belirten Haddad, Piccadilly'nin yeniden açılmasında mali zorlukların yanı sıra istikrarsız siyasi ortam ve güvenlik kaygılarının da engel oluşturduğunu belirtmişti.
Haddad, böyle bir atmosferde kimsenin kültür sanat sektörüne yatırım yapmak istemediğine dikkati çekmişti.
– Yeniden imar için büyük kaynak gerekli
Lübnanlı sanatseverler ise çeşitli engellere rağmen bu önemli mekânın yeniden kapılarını açmasını bekliyor.
Lübnanlı yazar ve şair Paul Şavul, hemen her gün Piccadilly'nin bulunduğu Hamra Caddesi'ndeki kafede vakit geçiriyor. AA muhabirine konuşan Şavul, Piccadilly Tiyatrosu'nun görkemli günlerini özlemle yâd ettiğini söyledi.
Tiyatronun kapanmasıyla Lübnan'daki kültürel hayatın da zor bir sürece girdiğini ve bir daha eski günlere dönülemediğini belirten Şavul, "Burası, Hamra Caddesi'nin en ünlü mimari yapıları arasında olmasının yanı sıra tiyatro, konser, müzik festivali, sinema gibi etkinliklerle de büyük ses getirirdi. Savaş ve ardından gelen ekonomik sıkıntılarla maalesef sanat geriledi." dedi.
Şavul, "tiyatronun yeniden imar edilmesi ve halkın hizmete açılması için milyon dolara ihtiyaç olduğunu" dile getirdi.
– "Lübnan ve Orta Doğu'nun en güçlü tiyatroları arasındaydı"
Hamra Caddesi Esnaflar Derneği Başkanı Muhammed Reis'in de çocukluk anılarında Piccadilly önemli yer tutuyor.
Hamra'da doğup büyüdüğünü, savaş öncesi Lübnan'daki sanat hayatının çok canlı olduğunu belirten Reis, Piccadilly hakkında şunları söyledi:
"Piccadilly Tiyatrosu, Lübnan ve Orta Doğu'nun bir dönem en güçlü tiyatroları arasındaydı. Birçok Arap ve dünyaca ünlü sanatçı, Lübnan ve Orta Doğu'daki hayranlarıyla o dönem bu tiyatro sayesinde buluşabildi. Feyruz, Abdulhalim Hafız, Sabah, Vadi Safi… Bunlar Arap dünyasının önemli sanatçıları. Mısırlı ünlü oyuncu Adil İman Samir ve Yusuf Ganim, Piccadilly'de sahneye çıkıp tiyatro oyunları düzenledi."
Reis, Piccadilly'de önemli oyunların sahnelendiği, konserlerin verildiği zaman biletlerin hemen tükendiğini ve karaborsaya düştüğünü dile getirdi.
Lübnanlı Dernek Başkanı, "Tiyatronun kapanmasının en önemli nedeni savaş ve ardından meydana gelen ekonomik krizdi. Sonrasında sanat hayatı da ölmeye başladı. Temennimiz, Piccadilly Tiyatrosu'nun öncesinden daha güzel bir şekilde Lübnan'a yeniden kazandırılmasıdır." dedi.
– Kültür Bakanı'ndan "Restore edeceğiz" vaadi
Lübnan Kültür Bakanı Muhammed Murtaza, 26 Temmuz'da, harap haldeki Piccadilly'i ziyaret ederek son durumu hakkında yetkililerden bilgi almıştı.
Ziyaretine eşlik eden gazetecilere konuşan Murtaza, ülkenin kültür markası olan Piccadilly'i restore edeceklerini ve yıkılmasına izin vermeyeceklerini söylemişti.
Kültür Bakanı'nın açıklamasına rağmen tiyatroda henüz tadilat süreci başlamadı.
