ANKARA (AA) – Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye'nin enerjide fiyat artışlarını konutlara en az yansıtan ülkeler arasında yer aldığını belirterek, "Yıllık ortalamaya baktığımızda neredeyse faturanın yarısını hazineden karşılar hale geldik. Fiyat artışlarını kaynağında fonlayarak yansıtıyoruz." dedi.
Dönmez, Turkuvaz Medya tarafından düzenlenen "Türkiye 2023 Zirvesi ve A Para Sohbetleri" programına video konferans yöntemiyle katıldı.
Salgın şartlarının toplum üzerindeki ekonomik etkilerini hafifletebilmek için destekler verildiğini vurgulayan Dönmez, "Cumhurbaşkanımızın da açılış konuşmasında belirttiği gibi bu yılı belki çift haneli büyümeyle kapatacağız. Elektrikte tüketim artışı yaklaşık yüzde 8-9, doğal gazda yüzde 20-22 bandında. Bu yıl 10 milyar metreküp daha fazla doğal gaz tüketilecek. Teknik altyapımız hamdolsun oldukça güçlü. Ülkeye giriş kapasiteleri ve giriş kapılarının artırılması sayesinde ciddi bir kapasiteye ulaştık." diye konuştu.
Dönmez, doğal gazda kaynak çeşitliliğini artırdıklarını dile getirerek, "Azerbaycan ile yeni bir kontrat yaptık. Rusya ve Gazprom ile yıl sonu bitecek bazı kontratlar vardı. Önümüzdeki yılın başından itibaren o kontratlar bir miktar artmak suretiyle artan talebi karşılamak üzere yenileme söz konusu olacak. Tedarikçiler sevkiyat plan programlarına uyduğu takdirde inşallah doğal gazda ve elektrikte biz bir sıkıntı yaşamadan atlatmış olacağız." ifadelerini kullandı.
– "Küresel enerji fiyatlarında büyük artış oldu"
Küresel enerji sektöründe fiyatlarda büyük artışlar olduğuna değinen Dönmez, "Petrol fiyatları 80 doları geçti. Doğal gazda 1000 metreküp, 1000 doları geçti, yani 1 metreküp için 1 dolar ödeniyor. Kömürde de anormal yükselişler oldu, ton başına 40-50 dolar seviyesindeki fiyatlar bir anda 250-270 dolarları gördü. Bu da tüm ülkelerde ciddi sıkıntılar oluşturdu." dedi.
Dönmez, enerji ürünlerinin sanayi sektörü ve günlük yaşamı çok fazla etkilediğini belirterek, "Elektriksiz ve doğal gazsız bir hayat düşünmemiz mümkün değil. Bunlarda kısıntıya gitmemiz de söz konusu değil. Bu fiyat artışlarını konutlara en az yansıtan ülkelerden birisiyiz. Yıllık ortalamaya baktığımızda neredeyse faturanın yarısını hazineden karşılar hale geldik. Fiyat artışlarını kaynağında fonlayarak yansıtıyoruz. Daha iyi anlaşılması için faturadan örneklendirmek gerek. Elektriğe bu ay 150 lira ödediyseniz bu kadarlık kısmı da devlet kendi bütçesinden karşıladı." diye konuştu.
Doğal gazda da benzer durumun söz konusu olduğunu aktaran Dönmez, "Akaryakıta gelince, ham petrol fiyatlarındaki artış yüzde 117 oldu ama bunun çok az kısmını yansıttık. Eşel mobil uygulamasından kaynaklanan 50-60 milyar lira ÖTV'yi hazine almamış oldu." ifadelerini kullandı.
– Yerli kaynak aramalarına hız verildi
Dönmez, Doğu Akdeniz ve Karadeniz'de hidrokarbon aramalarına hız verildiğini vurgulayarak, "Şu anda Türkali-6 kuyusunda sondajlarımız devam ediyor. Hedefimiz 2023'ün ilk yarısında bu gazı insanımızla buluşturmak. Dün Sayın Cumhurbaşkanımız 'çok güzel bir müjde vereceğim' dedi. Bu sadece devlet kasasına değil, vatandaşımızın kasasına da doğrudan yansıyacak bir durum. Fiyat artışları ve arz kısıtlarını da kendi kaynaklarımızı buldukça daha da rahat yönetebilir hale geleceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Hidrokarbon aramalarında karada da önemli gelişmeler olduğunu kaydeden Dönmez, "3-4 yıl önce Türkiye Petrolleri'nin karadaki üretimi günlük varil seviyesi 40-45 bin varil civarındaydı. Şimdi bunu 60 bin varile çıkardık. Çalışmalara devam edip, bu rakamı artırmak arzusundayız. Özellikle Güneydoğu'dan sevindirici haberler geliyor. Son açtığımız kuyularda 1000 varilin üzerinde üretim yapan kuyularımız var." diye konuştu.
– "Karbon piyasasında modele ilişkin mutabakat sağlandı"
Karbon piyasasıyla ilgili şu anda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı arasında görüşmelerin devam ettiğini ifade eden Dönmez, "Modele ilişkin bir mutabakat sağlanmış oldu." dedi.
Dönmez, EPİAŞ’ın enerji borsasını işleten bir şirket olduğuna işaret ederek, şunları söyledi:
"Orada hem elektrik piyasasına ilişkin hem de doğal gaz piyasasına ilişkin günlük ve ileri vadeli ihaleler yapılıyor. Aynı platformu belki kullanmak suretiyle karbon piyasasına ilişkin sertifikaların alınıp satıldığı bir platform oluşturulabilir. Nitekim geçtiğimiz haziran ayında YEK-G dediğimiz yani yenilenebilir enerji kaynak garanti belgesi piyasasını da açmış olduk. Özellikle büyük tüketiciler açısından, ihracata dönük çalışanlar için daha önemli olabilir. Bazı ülkelerin, özellikle Avrupa Birliği'nin artık sınırda karbon vergisi uygulanması yaklaşımı söz konusu. Böyle bir durumda sanayicimiz o YEK-G belgesini aldığında, karbonda böyle bir ekstra vergisiyle karşılaşmamış olacak."
Enerji verimliliğinin de gizli bir kaynak olduğunu vurgulayan Dönmez, "Bu kapsamda son üç yıldır yapılan yatırımlarla ilgili rakamları paylaşmakta fayda var. Yaklaşık 5 milyar dolara yakın yani 4,8 milyar dolarlık bir yatırım yapmışız ve bu dönem içerisinde de 1,1 milyar dolarlık tasarruf var. Bunun eşdeğer petrol miktarı yıllık 3,2 milyon ton." diye konuştu.
Dönmez, sanayide enerji verimliliğini artırıcı projelere eylül sonu itibarıyla 46,4 milyon liralık destek verdiklerini ve bu projeler sayesinde 135 milyon liralık tasarruf sağlandığını sözlerine ekledi.
