İSTANBUL (AA) – ELİF FERHAN YEŞİLYURT – Hayırsever iş insanı Kadir Has, 86 yıllık yaşamının büyük bir bölümünü hayır işlerine adadı.

İstanbul’da 22 Mart 2007’de geçirdiği kalp krizi sonucu 86 yaşında hayata veda eden Kadir Has, ardında ölümsüz birçok eser bıraktı.

Kadir Has, 10 Eylül 1921'de Kayseri'de dünyaya geldi. Kayseri'nin tanınmış "Hasoğlu" ailesine mensup olan Kadir Has'ın ailesi, Cumhuriyet'in ilk yıllarında Kayseri'den Adana'ya taşındı.

Baba Nuri Has, Çukurova'da ticaretle meşgul oldu. Daha sonra Türkiye'nin en büyük sanayicileri arasına girerek Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türkiye'nin ilk milli sanayicisi unvanını kazanan Nuri Has, Milli Mensucat Fabrikası ile daha sonra da Akbank'ın kurucuları arasında yer aldı.

Kadir Has, ilkokulu Adana'da tamamladı. Orta öğrenim için İstanbul'a gönderilen Has, ortaokul ve liseyi Boğaziçi Lisesi'nde tamamladı.

1942 yılında, Kayseri'nin köklü ailelerinden Mehmet Germirli'nin kızı Rezan Germirli ile evlenen Kadir Has, aynı dönemde iş hayatına da atıldı.

– Dünya devi olan şirketlerin Türkiye’ye gelmesine öncülük etti

1942-1960 yıllarında Adana'da ticaretle uğraşırken aile şirketini yöneten Kadir Has, babası Nuri Has ve ortakları tarafından kurulan Akbank'ın Yönetim Kurulu'nda görev aldı.

1960 yılında İstanbul'a taşınan Kadir Has burada, başta otomotiv olmak üzere çeşitli ticari faaliyetlerde bulundu ve iş hayatında büyük bir atılım yaptı.

1964 yılında Amerikalıların dünyaca ünlü Coca Cola firmasının Türkiye temsilcisi olan Has, ortakları ile birlikte Coca Cola'nın Türkiye'de ilk defa üretilmesini sağladı. Kadir Has, daha sonra Coca Cola firmasını kardeşi merhum Kemal Has'a devredip bu defa bir başka dünya devi olan, Almanların ünlü Mercedes otobüs fabrikasının Türkiye'de kurulmasına öncülük etti.

– 1980’li yıllarda özellikle eğitim alanında hayır işlerine yöneldi

İş insanı Kadir Has, 1980'li yılların sonunda ticari faaliyetlerini tasfiye etmeye başladı. Has, aynı dönemde kendisini yoğun bir şekilde hayır işlerine adadı.

Kadir Has, ülkesinden kazandıklarını yine ülkesine vermenin en büyük vefa borcu ve onur olduğuna inanıyordu.

Kayseri'de 4 adet ilköğretim okulu inşa ettiren Has, ayrıca merhum babası Nuri Has tarafından yaptırılan bir ilkokulunun da onarımını gerçekleştirdi.

Erciyes Üniversitesi'ne merkez kütüphanesi, enstitüler binası ve mediko-sosyal merkezi binası yaptırarak armağan eden Kadir Has, ayrıca Kayseri'de babası tarafından inşa ettirilen Nuri Has Camisi'nin onarımını yaptırıp bu cami için bir de imam lojmanı inşa ettirdi.

Kadir Has, İstanbul'un Küçükyalı semtinde de 4 okul yaptırarak halkın hizmetine sundu. Ayrıca, Marmara Üniversitesi'ne acil merkezi ve hemodiyaliz merkezi inşa ettiren Has, İstanbul'un Maltepe semtindeki Kızılay Tıp Merkezi'nin yapımına da büyük katkıda bulundu.

İstanbul Pendik'teki Öğretmen Dinlenme Evi'ni de büyük bağışla inşa ettiren Kadir Has, ayrıca Gebze'de faaliyet gösteren Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu (TÜBİTAK) için teknopark yaptırdı.

Kadir Has, 1991 yılında eşiyle kurduğu Kadir Has Vakfı (HASVAK) ile başta eğitim ve sağlık olmak üzere ülke kalkınmasına yönelik çok önemli hayır işlerine imza attı. Kadir Has ve eşi, tüm servetini söz konusu vakfa bağışladı.

Kadir Has, 1992 yılında ilk kuruluş çalışmalarına başlanan, 1997 yılında ise resmen kurulan Kadir Has Üniversitesi’nden “gerçekleşen en büyük hayali” olarak bahsediyordu. Hayırsever iş insanı, büyük bir bağışla kendi adını taşıyan üniversitenin 1999-2000 öğrenim yılında eğitime başlamasını sağladı.

İstanbul'un Cibali semtindeki kampüsünde eğitim veren Kadir Has Üniversitesi, kısa sürede Türkiye'nin saygın ve çağdaş yüksek öğrenim kurumları arasında yer aldı.

– “Devlet Üstün Hizmet Madalyası”na layık görüldü

Kadir Has’a 1997 yılında, dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından, Türkiye’ye yaptığı hizmetler dolayısıyla “Devlet Üstün Hizmet Madalyası” verildi. Ayrıca, çeşitli kurumlardan 100’ü aşkın teşekkür ödülü ve belgesi kendisine takdim edildi.

1997’de Marmara Üniversitesi ve KKTC Lefke Avrupa Üniversitesi, 1998’de Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 1999’da Erciyes Üniversitesi tarafından kendisine fahri doktora beratları verildi.

Kadir Has’ın vefatının üzerinden 14 yıl geçmesine rağmen ilkeleri, dünya görüşü, vatan sevgisi ve eğitim aşkı bugün dahi herkes için ders niteliği taşıyor.