TBMM (AA) – Afet Yeniden İmar Fonunun Kurulması ile Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmelerine, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda başlandı.
AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, teklifin ilk imza sahibi olarak yaptığı sunumda, 6 Şubat tarihli Kahramanmaraş merkezli depremlerde 46 binden fazla kişinin hayatını kaybettiğini, 100 binden fazla kişinin yaralandığını anımsattı.
Maddi kayıpların ise hesaba katılamayacak kadar büyük olduğuna işaret eden Öztürk, depremde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yaralılara şifa diledi.
Yaraların sarılması için ilk dakikadan itibaren devlet ve millet el ele vererek canla başla çalışıldığını, çalışmaya devam edildiğini belirten Öztürk, "Elbette ölenleri geri getirmek mümkün değildir ancak yaraların sarılması, acıların hafifletilmesi el birliğiyle çalışırsak mümkün olabilir. Devletimiz güçlüdür, milletimiz yardımseverdir. İnşallah tüm bu zorlukları aşacak, şehirlerimizi, beldelerimizi, köylerimizi yeniden inşa edeceğiz." dedi.
Öztürk, kanun teklifinin, doğal afetler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi ilan edilen alanlarda imar, altyapı, üstyapı çalışmaları için gereken kaynağın sağlanması, yönetilmesi, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılması amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı "Afet Yeniden İmar Fonu" kurulmasını amaçladığını kaydetti.
Türkiye'de afet yönetimine dair bilgilendirme yapan Öztürk, 2009'da İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü ve Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğünün birleştirilerek Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) kurulduğunu dile getirdi.
Öztürk, Türkiye'de afet ve acil durum kapsamında yapılan harcamaların AFAD-Acil Durum Özel Hesabı, AFAD-Afet Konutları Yapımı, AFAD-Altyapı Hasarı Kapsamında Mahalli İdarelere Yardım, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı-Kentsel Dönüşüm Özel Hesabı, Kamu İdareleri-Afetlerden Zarar Gören Kamu Yatırımlarının Onarılması veya Yeniden Yapılması hesapları çerçevesinde gerçekleştiğini söyledi. Öztürk, afet ve acil durum kapsamında bütçeden yapılan harcamalar dışında bu kapsamdaki harcamaların gerçekleştirilmesi için fonlar kurulduğunu, bu fonların 2001 öncesinde kaldırıldığını vurguladı.
– "Tek elden takip ve yönetim"
Fon uygulamalarının mali disiplini bozması, bütçe birliğini zedelemesi ve kaynakların etkin kullanımı prensiplerinden uzaklaşılması gerekçesiyle kapatıldığına dikkati çeken Öztürk, "Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremi sonrasında afetin büyüklüğü ve bu büyüklük karşısında bölgenin imarı, altyapı ve üstyapı çalışmalarının karşılanması için Afet Yeniden İmar Fonunun kurulmasına ihtiyaç duyulmuştur." diye konuştu.
Öztürk, teklifle doğal afetler nedeniyle yapılacak imar faaliyetleri kapsamındaki harcamaların yalnızca bu amaçla kurulmuş ve merkezi yapıyla birlikte çalışacak bir fon üzerinden yapılmasının planlandığını bildirerek, fonun kurulmasıyla ulusal, uluslararası kurum, kuruluşlarca taahhüt edilen yardım, desteklerin tek elden takibi ve yönetiminin amaçlandığını anlattı.
Fonun kurulmasıyla uluslararası yardımların etkin şekilde temin edileceğini, doğal afetler nedeniyle yapılacak projelere hızlı şekilde kaynak aktarılabileceğini kaydeden Öztürk, teklifin içeriği hakkında şu bilgileri verdi:
"Fon ile ayrıca doğal afetler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi ilan edilen alanlar için yapılacak harcamaların şeffaf olarak takip edilebilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, fondan kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılan kaynak ilgili idarenin bütçesinde gelir ve gider olarak kaydedilecektedir. Dolayısıyla fondan sağlanan kaynak ile finanse edilen kamu kurumlarının harcamaları bütçe dengesini olumsuz etkilemezken, yapılan harcamaların bütçe içerisinde izlenebilmesi sağlanabilecektir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yabancı ülke finans kuruluşları, ülke birlikleri, çok taraflı kalkınma bankaları ve uluslararası finans kuruluşları ile yürütülen görüşmelerde kurulması planlanan Afet Yeniden İmar Fonu vasıtasıyla yurt dışı finansman sağlanabileceği gündeme gelmiştir.
Finansman imkanı doğrudan fon tarafından yapılacak finansman sözleşmeleriyle gerçekleştirilebileceği gibi Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından alınan kredilerin fona karşılıksız tahsis edilmesi yoluyla da gerçekleştirilebilecektir. Bunun yanında, finansman kaynaklarınca belirli bir kurum veya kuruluşlara münhasıran kullandırılmak istenen kredi imkanlarından da azami ölçüde faydalanabilmek adına Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından alınacak krediler, geri ödeme kabiliyeti sınırlı olan kurum ve kuruluşlara yük oluşturmayacak şekilde karşılıksız tahsis edilebilecektir. Deprem bölgesinin yeniden imarı ve inşası için gerekli finansman ihtiyacının bütçe dengesini olumsuz şekilde etkilemeden karşılanabilmesi adına uzun vadeli ve uygun koşullu dış finansman kaynaklarından olabildiğince yüksek miktarda yararlanılabilmesine imkan sağlanmaktadır."
Öztürk'ün sunumunun ardından teklifin görüşmelerine geçildi.
