HARTUM (AA) – Sudan’da yüzlerce kişi, ülkedeki siyasi krize çözüm bulmak amacıyla ordu ile siviller arasında 5 Aralık’ta imzalanan “çerçeve anlaşmayı” protesto etti.
Askeri yönetim karşıtı gösterileri organize eden Direniş Komiteleri’nin çağrısıyla başkent Hartum, Umdurman ve Bahri kentlerinde sokaklara çıkan eylemciler, araç lastikleri yakarak ve taşlarla yolları trafiğe kapattı.
Güvenlik güçleri Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ilerlemek isteyen eylemcilere ses bombası ve biber gazı ile müdahale etti. Göstericiler de polise taşla karşılık verdi.
“Askeri yönetime hayır”, “Tam sivil devlet”, “Siyasi çözüme hayır”, “Çerçeve anlaşmaya hayır” yazılı pankartlar taşıyan protestocular, anlaşmayı imzalayan gruplar aleyhinde sloganlar attı, bir an önce sivil ve demokratik yönetime geçilmesini istedi.
Ordu yönetiminde bulunan, bir yılı aşkın süredir siyasi krizin yaşandığı Sudan’da asker ile siviller arasında yeni geçiş dönemini başlatacak, sivil hükümet ve demokratik seçimlerin yolunu açacak “çerçeve anlaşma”, uluslararası ve bölgesel katılımla 5 Aralık’ta başkent Hartum’da imzalanmıştı.
Anlaşma, yeni geçiş hükümetinin, ülkeyi özgür ve adil seçimlere götürecek sivil bir otoritenin kurulmasının temelini oluşturuyor.
Tarafların çerçeve anlaşmayı birkaç hafta içinde nihai anlaşmaya ve geçici anayasal düzenlemelere dönüştürmesi bekleniyor.
Anlaşmaya imza atan siyasi partilerce bir sivil başbakan belirlenmesinin ardından 2 yıllık yeni geçiş dönemi başlayacak.
– 2019’dan bu yana istikrarsızlık sürüyor
Sudan’da hayat pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları sonucu başlayan Aralık Devrimi (2018) ve ordunun müdahalesi sonucu 11 Nisan 2019’da 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona ermiş, sonrasında kurulan asker-sivil ortak geçici hükümetleri ise derin anlaşmazlıklar nedeniyle kalıcı olmamıştı.
Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021’de sivil yönetime el koymuş, olağanüstü hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.
Parlamentodan, faal hükümetten ve başbakandan yoksun ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül’de “2022 geçiş anayasası taslağı”nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD’dan oluşan üçlü mekanizma ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü mekanizma, asker ile siviller arasındaki çözümde bu taslağı esas almıştı.
Üçlü mekanizma, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ile siviller arasında “temel mutabakata” varıldığını duyurmuştu.
Ordu ile sivil gruplar arasında bölgesel ve uluslararası tarafların himayesinde yapılan uzun görüşmeler sonucu iki taraf, siyasi çerçeve anlaşma imzalanması konusunda mutabık kalmıştı.
