TBMM (AA) – Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, "O işletmemizde, aynı uçaklarda olduğu gibi kara kutumuz var. O ana kadar gerçekleşen tüm ölçümler, aşağıdaki ve yukarıdaki görevlilerin arasındaki her tür telsiz ve telefon konuşması kayıt altında. En ufak bir ihmal varsa gereği yapılacak." dedi.
Amasra'daki maden kazası konusunda TBMM Genel Kurulu'nu bilgilendiren Dönmez, Sayıştay'ın bulguları arasında da yer alan "Kurum Degaj Yönergesi"ne riayet edildiğini söyledi.
2022 yılında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş denetçilerince, kurum iş yerlerinde 26 denetim yapıldığını belirten Dönmez, bu denetimlerin 4'ünün Amasra Taşkömürü İşletme Müessesinde yapıldığının bilgisini verdi.
Bakan Dönmez, "Bakanlığımıza bağlı, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü görevlilerince, kurum iş yerlerinde 45 denetim yapılmış, bunun 7'si Taşkömürü İşletme Müessesinin yer altı iş yerlerinde gerçekleşmiştir. Sayıştay Raporlarında yer alan hususlarla ilgili olarak, aslında denetime yetkili olan MAPEG denetçileri ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş sağlığı ve güvenliği denetçileri tarafından, herhangi bir tespitte de bulunulmamıştır." ifadelerini kullandı.
-"Söz konusu ifade yanlış"
Kazanın olduğu gün, Sayıştay Raporlarındaki ifadelerin çarpıtıldığını belirten Dönmez, şu ifadeleri kullandı:
"Kömürün içerisindeki metan gazı miktarı, 'çalışılan ortamdaki havada metan gazı tespit edildi' şeklinde de lanse edildi. Söz konusu ifade yanlıştır. Kömürün içerisindeki metan miktarı ile ocaktaki havalandırma içerisindeki metan oranı birbirinden farklıdır. Grizu patlamaları, kömürdeki metan miktarı değil, ortamdaki metan yüzdesiyle ilgilidir. Adı geçen raporlar, TBMM KİT Komisyonunda da görüşülmüş, ibra da edilmiştir."
– "En ufak bir ihmal varsa gereği yapılacak"
Dünya genelinde yürütülen madencilik faaliyetlerinin bir çoğunda, delme ve patlatma yönteminin kullanıldığını söyleyen Dönmez, Türkiye'de minimal seviyede, işin gereği olarak, teknik düzenlemelere riayet edilerek, delme ve patlatma işleminin yapıldığını kaydetti.
"Maden ocağının patlayacağına" yönelik iddialara ilişkin de Dönmez, şu ifadeleri kullandı:
"Yer altı tüm çalışma alanları ve giriş çıkış havalarında, metan, oksijen, karbondioksit, sıcaklık ve hava hızı ölçümleri ile 24 saat boyunca sürekli izlenmekte, bilgiler de kayıt altına alınmaktadır. O işletmemizde, aynı uçaklarda olduğu gibi kara kutumuz var. O ana kadar gerçekleşen tüm ölçümler, aşağıdaki ve yukarıdaki görevlilerin arasındaki her tür telsiz ve telefon konuşması kayıt altında. Bunların hepsi de incelemeye ve denetime tabi olacak. Hiçbir endişeniz olmasın. En ufak bir ihmal varsa gereği yapılacak."
Havadaki metan gazı oranının yüzde 5 ila yüzde 15 olması halinde, en ufak bir kıvılcım ve benzeri ısı kaynağına temas etmesiyle grizu patlamasının meydana geldiğini kaydeden Dönmez, maden iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğine göre ortamda yüzde 1 oranında metan bulunması durumunda, patlatma yapılmadığını söyledi.
Ortamda yüzde 1,5 metan varsa emniyet amaçlı elektriklerin kesildiğini kaydeden Dönmez, yüzde 2 metan bulunması durumunda ise madencilerin çalışma ortamından tahliye edildiği bilgisini verdi.
-"Bilirkişi ve denetçiler olayı aydınlığa kavuşturacak"
Gaz izleme sensörlerinin, ortamdaki gaz belirli değerlerin üzerine çıktığında sesli ve ışıklı uyarı verdiğini kaydeden Dönmez, şu ifadeleri kullandı:
"TTK Amasra Müessesine kurulan sensörlerle metan oranı yüzde 1,5 değerine ulaştığında hem Merkezi Gaz izleme sisteminde hem de yer altındaki sistemde sarı ışık yanmakta ve sesli uyarı vermektedir. Akabinde Merkezi Gaz İzleme Birimi tarafından ilgili birimler hemen telefonla bilgilendirilip sistem takibe alınmaktadır. Kazadan önceki son kayıtlar incelendiğinde ortamdaki metan gazı oranı önce 1,5 seviyesine ulaşmış, saat 18.05 sularında ve emniyet amaçlı elektrik kesilmiştir. Son kayıt havadaki metan oranı yüzde 1,69 olarak ölçüldüğünü göstermektedir. 18.09'dan sonra kayıt alınmadı. Merkezi gaz izleme istasyonunda ölçüm bu. Bütün birimler, bilirkişiler bu değerleri tek tek değerlendirecek. Bilirkişi ve denetçiler olayı aydınlığa kavuşturacak."
– "Madenci kardeşlerimizin evlatları bizim emanetimizdir"
Kaza sonrası yapılacak ödemelerden bahseden Dönmez, AFAD, TTK, Türk-iş Sendikası, Ferdi Kaza Sigortası, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığımız tarafından kişi başı toplamda 1,5 milyon liranın üzerinde ödeme yapılacağını kaydetti. Dönmez, söz konusu ödemelere de başlandığını söyledi.
Kazanın meydana geldiği ilk andan itibaren devletin bütün imkanlarıyla Bartın'da olduğunu vurgulayan Dönmez, "Sağlık Bakanlığımız 15 UMKE timi, 262 personel, 51 ambulans, 2 uçak ambulans ile kazazedelerin ilk sağlık müdahalesini ve hastanelere sevkini gerçekleştirmiştir. Öte yandan, şehitlerimizin ailelerine ödemeler başladı. Süreç en kısa sürede tamamlanacaktır. Şehitlerimizin emaneti bizimdir. Madenci kardeşlerimizin evlatları bizim emanetimizdir. Eğitim, sağlık, iş bulma gibi gereken her türlü desteği kendilerine vereceğiz." ifadelerini kullandı.
Türkiye'deki madencilik sektörüne ilişkin kaza istatistiklerini de paylaşan Dönmez, şöyle konuştu:
"Türkiye geneli ölümlü iş kazaları ve meslek hastalıklarında madencilik sektörünün payı 1990 yılında yüzde 35,4 iken bu oran, yapılan iyileştirmelerle 2010'da yüzde 10'un altına gerilemiş ancak Soma ve Ermenek kazaları sonrası bu oran 2014'te yüzde 23'e yükselmiştir. İyileştirmelere yönelik yapılan mevzuat düzenlemeleri, maden işletmelerinde yapılan ISG yatırımları ve yapılan denetimlerle 2021 yılında yüzde 5,2'ye gerilemiştir."
Öte yandan bazı CHP milletvekilleri, kürsüde bilgilendirme yaptığı sırada Dönmez'e, "istifa et" şeklinde tepki gösterdi.
(Bitti)
