ANKARA (AA) – Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, gelecek yıldan sonra yap-işlet-devlet (YİD) projelerinin kendi kendilerini destekleyeceklerini bildirerek, Türkiye'nin bu alanda dünyanın en iyilerinden birisi olduğunu söyledi.
Karaismailoğlu, medya kuruluşlarının temsilcileriyle The Ankara Otel'de düzenlenen toplantıda bir araya gelerek, gündeme ilişkin soruları yanıtladı.
Ulaştırma sektörüne son 20 yılda 183 milyar dolarlık yatırım yapıldığını, yatırımların karşılığında vatandaşın hayatındaki gelişmeleri görmenin kendilerini mutlu ettiğini belirten Karaismailoğlu, yatırımların devam ettiğinin altını çizdi.
Yatırımlarla yılda 7 milyar saat zaman tasarrufu, 1 milyar litre akaryakıttan doğrudan tasarruf sağlandığını aktaran Karaismailoğlu, doğrudan tasarrufun yanı sıra bölgeye de istihdam, üretim, turizm ve tarım alanında katkı sağlandığını anlattı. Karaismailoğlu, 183 milyar dolarlık yatırımın, üretime 1 trilyon doların üzerinde etkisinin olduğunu bildirdi.
Karaismailoğlu, İstanbul'a birinci köprü yapıldığında eleştirilerin geldiğini hatırlatarak, şu anda Birinci Boğaz Köprüsü'nden 200 bin, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nden 250 bin, Avrasya Tüneli'nden 60 bin, Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nden de günlük ortalama 100 bin aracın geçtiğini, Marmaray'dan 600 bin vatandaşın geçiş yaptığını söyledi. Karaismailoğlu, "Yatırımlar vatandaşımızın hayatına konfor, güvenlik getirdi, hayatı kolaylaştırdı, yaşam kalitesini artırdı. O yüzden vatandaşımızın memnuniyetini görmek bizi mutlu ediyor. Yatırımlarımıza ara vermeden devam edeceğiz." diye konuştu.
– "1915 Çanakkale Köprüsü Türkiye'nin projesi"
Projelerde yatırım maliyetinin önemine dikkati çeken Karaismailoğlu, Osmangazi Köprüsü'nün 6,7 milyar dolar, Malkara-Çanakkale Otoyolu ve 1915 Çanakkale Köprüsü'nün 2,545 milyar avro olan maliyetlerine ilişkin devletten bir kuruş para çıkmadığının, 1915 Çanakkale Köprüsü ile Malkara-Çanakkale projelerinin yıllık 40 milyon dolar olan işletme masraflarına da karışmadıklarının altını çizdi.
Karaismailoğlu, 8 milyar dolarlık proje olan Kuzey Marmara Otoyolu'nun, 1 milyar liranın üzerindeki işletme maliyetlerine de karışmadıklarını vurgulayarak, şöyle konuştu:
"Bu 8 milyar doların işletme süresi içinde geri dönüşü için bir finansman modeli üzerinden ihaleye çıkıyoruz. Yavuz Sultan Selim Köprüsü, devletin kasasından 1 kuruş çıkmadan 2027'de devlete geçecek. Burada yapım maliyeti, işletme süresi, finansmanını da hesaplayarak firmalar ihale için teklif veriyor. Bizim YİD projelerinin tamamı yüklenicilere açık, projeleri yapabilecek kabiliyetteki tüm firmalara açık, burada bir yarış olur. Çanakkale Köprüsü'nde 17 firmanın hazırladığı 4 ayrı teklif yarışmıştır. Burada da kamu açısından en uygun teklif seçilerek yapılmıştır. Bu sefer de diyorlar ki 'maliyetler yüksek, 1 köprü yerine 3 köprü yaparsınız.' Neye göre bunu söylüyorsunuz? 2,545 milyar avro 1915 Çanakkale Köprüsü'nün maliyeti. Bunu bugün ihale etseniz 3 milyar avrodan aşağı çıkmaz. Yatırımcı bunu yurt dışı finansmanıyla devletten bir kuruş almadan ülkeye değer olarak kazandırdı. Bu, Türkiye'nin projesi oldu. Bunu da 12 yıl işletecek."
Söz konusu projelerin devlet bütçesiyle yapılması halinde yapım maliyetinin yanı sıra işletme maliyetinin de karşılanacağını belirten Karaismailoğlu, projelerden dolayı yakıttan, zamandan, kaza maliyetlerinden elde edilen kazançların, ödenen paraların kat kat üzerinde olduğuna işaret etti. Karaismailoğlu, hava ve deniz yollarına da destek vererek gelir artışı sağladıklarını bildirdi.
Antalya Havalimanı'nın işletilmesine ilişkin ihale kapsamında alınan ön ödemeye dikkati çeken Karaismailoğlu, "Biz zaten hava ve deniz yolundan direkt gelir akışı sağlıyoruz. Bunları topladığınız da zaten önümüzdeki yıldan sonra YİD projeleri kendi kendilerini destekleyecekler. Belli bir süre sonra destek de bitecek, direkt komple gelir akışı sağlayacak modeli görüşecekler." ifadelerini kullandı.
– "Dünyada İstanbul Havalimanı'ndan daha fizibil bir proje yoktur"
Karaismailoğlu, İstanbul Havalimanı'nın, devlet kasasından bir kuruş çıkmadan 10 milyar avroluk yatırımla 25 yıllık işletme süresi içinde 22 milyar avroluk kira getirecek finansman modeliyle başarıyla hayata geçirildiğini söyledi.
"Bütün dünyada İstanbul Havalimanı'ndan daha fizibil bir proje yoktur." diyen Karaismailoğlu, 200 bin kişinin istihdam edildiğini dile getirdi.
Kovid-19 kısıtlamaları nedeniyle yolcu sayılarının altta kaldığını söyleyen Karaismailoğlu, "Bu yıldan itibaren tekrar artıya geçmeye başlayacağız. Hem kiramızı alacağız hem de artan yolcu sayısına paralel gelirimiz olacak. Şu anda 120 milyon yolcuya hizmet verecek kapasite var. Bunu ilave yatırımlarla 200 milyon yolcuya kadar çıkarabiliriz. Yani önümüzdeki 100 yılın projesini, 100 yılın ihtiyaçlarını bugünden öngörerek, ülkemize, devlete hiçbir yük getirmeden kazandırdık." değerlendirmesinde bulundu.
Karaismailoğlu, aynı bölgede kısa mesafede Atatürk Havalimanı'nın hizmet vermesine gerek olmadığının altını çizerek, "İkisi de açık kalsın diyenlere Allah akıl, fikir versin. Bölgede iki havalimanının hizmet vermesi, onun işletme maliyetlerine katlanmak ancak bu işi eleştiren malum zihniyetin düşünebileceği ya da kafasından uydurabileceği bir şeydir." dedi.
– "İstanbul halkını birilerinin keyfine bırakacak halimiz yok"
İstanbul Büyükşehir Belediyesinin metro hatlarına ilişkin de şu anda İstanbul'da işletilmekte olan 260 kilometrelik metro hattının bulunduğunu, bunun 80 kilometresini oluşturan Marmaray'ı Bakanlığın işlettiğini belirten Karaismailoğlu, şu an Belediyenin elinde inşaatı devam eden metro hatlarının uzunluğunun 100 kilometre olduğunu, bunların ihalesinin de 2019 yerel seçim öncesinde yapıldığını, yaklaşık 4 yılda bitirilmesi gereken hatların yapım süreçlerinin 5-6 yıla varmasına rağmen gerçekleşme oranlarının yüzde 10'larda olduğunu kaydetti.
Karaismailoğlu, İstanbul Büyükşehir Belediyesine devredilen metro hatlarına da değinerek,"Ortada hiçbir icraatın olmadığı bir yerel yönetim var. Maalesef devlet, belediyelere bölgesindeki ihtiyaçları karşılaması için bütçe veriyor ama ortada bir yatırım yok, para da yok. Onu da seçimler geldiğinde vatandaşımız soracaktır ama biz, İstanbul halkını birilerinin keyfine bırakacak halimiz yoktu. Biz şu anda 7 metro hattında İstanbul'da yoğun çalışma yapıyoruz. Bunların da toplam uzunluğu 103 kilometredir. Bunun da önümüzdeki eylül ayı itibarıyla 3 metro hattını da bir bir hizmete açmaya başlayacağız. 2023'te de bu 7 metro hattını tamamen bitirmiş olacağız." diye konuştu.
– "5 büyük firma hikayesi tamamen uydurma"
Bakan Karaismailoğlu, "5 büyük firma hikayesi"nin tamamen uydurma olduğunu belirterek, "Bizim YİD projelerimize teklif veren 30'un üzerinde firma var, burada da hiçbir kısıtlama yok, büyüklükleri yaklaşık olarak birbirlerine eşittir. Çanakkale Köprüsü’ne 17 firma teklif verdi. Bu 30 firma dünyanın her yerinde altyapı projelerinde iş yapan müteahhitler. Bu altyapı firmaları kendilerini ispatlamış firmalar ve bütün dünyadan teklifler alıyorlar, bunlar Türkiye’nin kıymetli firmaları. Deneyimleri, tecrübeleri sayesinde proje danışmanlığı, mühendisliği, müşavirliği ihraç ediyorlar. Türkiye bu alanda artık dünyanın en iyilerinden birisi olmuştur." değerlendirmesinde bulundu.
Projelerdeki Hazine garantileriyle ilgili soru üzerine Karaismailoğlu şunları kaydetti:
"İşin bir yapım maliyeti var, paranız varsa devletin bütçesinden harcarsınız, bu 2 milyar 545 milyon avroyu 4 yıl içerisinde ihalenizi yaparsınız ve bir firmaya verirsiniz, yaparlar. Son 20 yıl içerisinde 183 milyar dolarlık yatırım yaptık, bunun sadece yüzde 20’sini yap-işlet-devret modeli ile Hazine garantisi ile gerçekleştirdik. Yüzde 80’ini de Anadolu’nun her köşesinde binlerce proje olarak vatandaşımıza hizmet olarak kullandık. 38 milyar dolarlık proje stokunu yap-işlet-devret modeliyle finans sorunu olmadığı için, projeleri zamanından önce bitirmek için kullandık, kamusal fayda sağlıyoruz. Bolu Dağı Tüneli'ni herkes bilir, ‘patates deposu mu olacak?’ diye konuşuluyordu. 17 yıl sürdü Bolu Dağı Tüneli. Neden? Finansman problemi, müteahhit problemi… Vatandaşımız o projeyi 10 yıl boyunca kullanamadığı için bütçemiz 400 milyon dolar kayba uğramıştır."
– "Ankara'daki metro hattı projelerini 2023 yılı ilk çeyrekte bitirmeyi hedefliyoruz"
Türkiye genelinde yaptıkları toplamda 185 kilometre metro hattı çalışması olduğunu ifade eden Karaismailoğlu, Ankara'da inşası devam eden metro hatları bulunduğunu, onları da 2023 yılı ilk çeyreğinde bitirmeyi hedeflediklerini söyledi.
Karaismailoğlu, Ankara Büyükşehir Belediyesinin de getirdiği projeler olduğunu, onların onay süreçlerinin de Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğünde devam ettiğini söyledi.
(Sürecek)
