İSTANBUL (AA) – Türkiye'nin ilk borsası olarak 1891 yılında kurulan İzmir Ticaret Borsası (İTB) tarafından hayata geçirilecek olan İzmir Tarım Teknoloji Merkezi (İTTM) gerçekleştireceği çalışmalarla tarımın Silikon Vadisi olmayı hedefliyor.

İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli ve İTB Yönetim Kurulu üyeleri, İstanbul'da ulusal basın temsilcileriyle bir araya gelerek, Borsa'nın 130'uncu kuruluş yıldönümü çalışmaları, İTTM ve Gastronomi Projesi hakkındaki güncel gelişmeleri aktardı. Programda, İTB Genel Sekreteri Erçin Güdücü de projelere ilişkin bir sunum gerçekleştirdi.

Programda yaptığı konuşmada, İTTM Projesi için İzmir Kalkınma Ajansı, Gastronomi Projesi kapsamında da İzmir Büyükşehir Belediyesi ile çok önemli iş birliklerine gidildiğini vurgulayan İTB Yönetim Kurulu Başkanı Kestelli, her iki projenin de Borsa'nın 130'uncu yıl mottosu olan "Tarımın Servetini Dönüştürmek" hedeflerine büyük katkı sağlayacağını söyledi.

Kestelli, toplantıda yaptığı konuşmada, İTB'nin temel faaliyet alanının tarım sektörünün ticaret kısmı olduğunu kaydederek, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

"Ancak bizim için tarım, ticaretini yaptığımız ürünlerden çok daha büyük bir anlam ifade ediyor. Tarım, milyonlarca üretici ailemizin alın teri. Ayrıca sektörde ve bağlantılı alanlarda çalışan işçi, tüccar, sanayici, ihracatçı yüzbinlerce girişimci ve emekçinin ekmek kapısı. Biz, tarımı tüm bunlardan çok daha önemli olarak, ülkemizin ekonomik bağımsızlığı ve kalkınması için en stratejik sektörlerden birisi olarak görüyoruz. Bu nedenle sürdürülebilir, rekabetçi bir tarım sektörünün oluşmasına katkı sağlayarak sektörün hacmini büyütmek için sadece ticaretle değil, tarımın tüm değer zinciri ile yakından ilgileniyoruz."

Dünyanın salgın nedeniyle değişimden geçtiği söz konusu süreci borsanın yeni marka stratejisini belirlemek için değerlendirdiklerini ifade eden Kestelli, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

"Yeni konumumuzu da günümüzün ihtiyaçlarını ve gerçeklerini göz önünde bulundurarak 'Tarımın Servetini Dönüştürmek' olarak belirledik. Tarımın servetini dönüştürmek derken sadece ürünlerimizin ekonomik değerini ve temsil ettiğimiz üye firmaların finansal anlamdaki kazançlarını dönüştürmeyi kastetmiyoruz. Aynı zamanda, tarıma inanan ve emek veren tüm paydaşlarımızın yaşamını olumlu anlamda dönüştürmeyi ve geliştirmeyi hedefliyoruz. Çünkü, pandemi ve iklim krizi gibi küresel gelişmeler de tarım ve gıda sektörlerinin üretim ve tedarik süreçlerini yeniden şekillendiriyor. Bugün sizlerle paylaştığımız projelerimiz de hem tarımın servetini dönüştürmek hem de dünyada yaşanan dönüşüme uyum sağlamak amacıyla tasarlandı. Öncelikle belirtmek isterim ki bugün söz edeceğim iki projemiz de bir 'güç birliği' örneğidir. Ulusalda ve yerelde önemli destek görmektedir. Kamu, özel sektör, akademi ve STK iş birlikleri için başarılı bir model olmaya adaydır. Bahsetmek istediğim ilk projemiz kısaca İTTM olarak adlandırdığımız İzmir Tarım Teknoloji Merkezi. Biz İTTM'yi kısaca 'Türk Tarımının Silikon Vadisi' olarak tanımlıyoruz. Türk tarımında, Silikon Vadisi'nin bilişim teknolojilerinde yarattığı büyük dönüşüme benzer bir etki yaratacağına inanıyoruz."

– "İTTM Türk tarımının geleceğini temsil ediyor"

Işınsu Kestelli, teknolojinin tarıma entegrasyonunda iki temel konu tespit ettiklerine dikkati çekerek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bunlardan ilki, tarım sektörümüzün rekabet gücünün artırılmasında ve karşı karşıya kaldığı sorunların çözümünde dijital teknolojilerin kullanılması ve üreticilerimizin bu teknolojilere erişiminin sağlanması. Bu konuda başta Tarım ve Orman Bakanlığımız olmak üzere diğer kamu kurumlarımızın öncülük etmesi sektör paydaşlarının ise bu çalışmalara destek vermesi gerektiğini düşünüyoruz. İkincisi ise dijital tarım teknolojilerinin geliştirilmesine imkan sağlayacak bir Ar-Ge ve girişimcilik ekosistemin oluşturulması. Bu konuda ise her ne kadar kamunun yönlendirmesi zorunluluk olsa da asıl aktörlerin özel sektör olduğuna inanıyoruz."

İTTM'nin üreticilerle ve tarımın dışında olup da bu sektöre yatırım yapmak isteyenleri bir araya getirecek bir ekosistemi oluşturacağını ifade eden Kestelli, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

"İTTM'yi bu ihtiyaç ve tespitlerden yola çıkarak oluşturduk. Öncelikle Tarım ve Orman Bakanımız Bekir Pakdemirli'ye bir sunumla anlattık. Kendisinin uygun görüşü ile İTTM'yi Bakanlığın Menemen ilçesinde yer alan Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü'nde (UTAEM) kurmaya karar verdik. Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü'müzün (TAGEM) de desteği ile UTAEM kampüsü tarımsal Ar-Ge çalışmaları için cazibe merkezi haline gelecek. Daha sonra projemizi İzmir Kalkınma Ajansı'na güdümlü proje desteği için sunduk. Başvurumuz, Ajansımız ve bağlı olduğu Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından onaylandı ve proje sözleşmesinde imza aşamasına geldik. Bilim Sanayi Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank, İTTM projemizi dinledikten sonra, girişimcilere ciddi vergi avantajları sunan ve KOSGEB tarafından yürütülen TEKMER modelinin de projemize eklenmesi talimatını verdi. TEKMER proje başvurumuz da KOSGEB'e süreç içinde yapılacak ve böylece İTTM'de yer alacak girişimcilere ilgili mevzuatta yer alan tüm vergi avantajları sağlanmış olacak. Kamunun tarımsal araştırma altyapısı ve teknoloji yatırımlarına sağladığı destek ile özel sektörün bir arada yer alması önemli bir tarımsal Ar-Ge sinerjisinin ortaya çıkmasına imkan sağlayacak."

-"Başlangıç yatırımımız yaklaşık 40 milyon lira olacak"

İTB Başkanı Kestelli, İTTM'nin son 10 yılda özellikle Avrupa'da gelişen ve "Yaşam Laboratuvarı" (Living-Lab) olarak adlandırılan konseptte olacağına vurgu yaparak, şunları kaydetti:

"Yaşam laboratuvarını, eş zamanlı araştırma ve inovasyon süreçlerini bir kamu-kullanıcı-özel sektör-bilgi kuruluşları ortaklığı içinde birleştiren, kullanıcı merkezli, açık inovasyon ekosistemi olarak tanımlayabiliriz. İTTM, tarımsal teknolojilerin geliştiricileri ile bu çözümlerin kullanıcılarını bir araya getirerek, talebi olan gerçek çözümlerin geliştirilmesine imkan sağlayacak. Bu projemiz aynı zamanda Türkiye'nin ilk tarımda bilişim teknolojileri temalı teknoparkı olmaya da aday bir projedir. İTTM için toplam başlangıç yatırımımız yaklaşık 40 milyon lira olacak. Yatırım bütçemizin 6 milyon lirası İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) fonlarından sağlandı. Bu miktar şu ana kadar İZKA'nın sağladığı en yüksek bütçeli güdümlü proje desteği olma özelliğini de taşıyor. Ayrıca, TEKMER proje başvurumuzun onaylanması ile birlikte yaklaşık 4 milyon liralık bir destek de KOSGEB'ten sağlanacak. Bu iki proje için 10 milyon lira eş-finansman Borsamız ve ortaklarımız tarafından karşılanacak. İTTM projemizde devletimiz tarafından sağlanan hibeyi bina yapımında değil, küçük bir bölümünü tadilatta büyük bölümünü ise araştırma altyapısında kullanacağız. İlave olarak 20 milyon başlangıç sermayeli bir anonim şirket kuruyor olacağız."

İTTM projesine çok yoğun bir ilgi olduğunu belirten Kestelli, "İTTM'ye daha şimdiden 1,6 milyon liralık özel sektör finansmanını sponsorluk olarak elde ettiğimizi, ön kayıtlarla üye başvurusunun 120'ye ulaştığını da bir detay olarak ben vereyim. Bizler, tarımsal teknoloji alanında çalışmaya devam eden veya çalışacak olan girişimci ve girişimci adayları, start-uplar başta olmak üzere tüm paydaşlara İTTM ekosisteminde yer almaya davet ediyoruz." ifadesini kullandı.

Kestelli, İTTM hayata geçireceği Gastronomi Projesi'yle de tarımsal üretim süreçlerinin geliştirilmesini ve iyileştirilmesini hedeflediğine vurgu yaparak, "Proje, tarımsal ürünlerimizin markalaşmasına ve tanıtımına katkı koyarak tüm değer zincirinin ekonomik gelişimini hedefliyor. Her iki projemizin kesişim noktasının tarım sektörümüz ve dolayısıyla da çiftçilerimiz olduğunu söyleyebiliriz." değerlendirmesinde bulundu.

Toplantıda verilen bilgiye göre, İTB, bugüne kadar borsacılık ve tarım piyasalarından yatırım projelerine, tarımsal üretim, verim ve kalitenin artırılmasından markalaşmaya, eğitim ve belgelendirmeden sosyal projelere kadar irili ufaklı birçok projeyi hayata geçirdi. Borsa, yeni projeleri ve bu projeler kapsamında üreticilere sağlayacağı teknolojik altyapıyla Türkiye tarımının gelişmesine sürdürülebilir şekilde katkı sunmayı hedefliyor.