BİŞKEK (AA) – Kırgızistan’da “Afganistan’daki yeni jeopolitik koşullarda Orta Asya ülkeleri” başlıklı uluslararası konferans düzenlendi.

Din, Hak ve Siyaset adlı kuruluş tarafından başkent Bişkek’te düzenlenen konferansa, güvenlik bürokrasisi, diplomatlar, eski bakanlar ve uzmanlar katıldı.

Kırgızistan Dışişleri, Dış Ticaret ve Yatırımlar Bakanı Ruslan Kazakbayev, konferansa gönderdiği yazılı mesajında, “Afganistan’ın yeni yönetimi ile ülkede barış ve istikrarın sağlanması için yapıcı bir diyalog ve etkileşim kurmanın uygun olduğu” görüşünü dile getirdi.

Kazakbayev, Afganistan’a dışarıdan dayatılan kalkınma modelinin, tüm uluslararası toplumun milyarlarca dolarlık mali, ekonomik ve askeri-teknik desteği de dahil olmak üzere mutlak ve kararlı desteğe rağmen kabul edilemez olduğunun ortaya çıktığına dikkati çekti.

Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı Ekonomi ve Siyasi Reformlar Daire Başkanı Askar Beşimov, Afganistan’la ilgili Orta Asya ülkelerinin tek başına üstesinden gelemeyecekleri konular olduğunu bunun için sürece yönelik güven ve ortak anlayışa dayalı ortak eylem planı geliştirmesi gerektiğinin altını çizdi.

Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Başkanı Prof. Dr. Mehmet Seyfettin Erol ise “Afganistan yüzünden Orta Asya ülkelerinde ciddi sorunlar olabilir. Bölgesel ülkeler acilen istikrar odaklı politika izlemelidir. Afganistan’daki istikrarın kurulması süreci çok kırılgan. Ülkenin iç istikrarı elzemdir.” dedi.

Erol, Afganistan’daki iç savaş ve radikal grupların daha fazla iktidar sahibi olma endişelerini dile getirirken “Afganistan’da ekonomik sorunlar iç savaşa, terör örgütlerinin ve silahlı grupların beslenmesine yol açıyor. Bazı ülkeler Afganistan’da iç meseleleri kendi çıkarları doğrultusunda kullanmak ve bölgede etkisini artırmak istiyor. Afganistan için bu tehlikeli bir durumdur.” ifadelerini kullandı.

Rusya Federasyonu Diplomatik Akademisi Siyaset ve Politika Felsefesi Bölümü Başkanı Sergey Jiltsov da ABD’nin 20 yıl önce Afganistan’a müdahale etmesinin ardından ülkenin ekonomisinin dışa bağımlı hale geldiğini ve 2010 yılına kadar 6,5 milyar dolar dış destek gördüğünü aktardı.

Jiltsov, Afganistan’ın dışa bağımlılığı, sanayi üretiminin olmaması, tarımsal su eksikliği ve uyuşturucu ticaretinin ülkenin ekonomik kalkınmasının önünde en büyük engellerden olduğunu vurguladı.

Orta Asya ülkelerinin Afganistan’da insani durumunun iyileşmesi için insani yardım sağlaması gerektiğini söyleyen Jiltsov, ABD’nin Afganistan’dan çıkışını “kaçış” olarak değerlendirdi ve arkasında “çelişkiler karmaşası” bıraktığını dile getirdi.