TBMM (AA) – Depreme Karşı Alınabilecek Önlemlerin ve Depremlerin Zararlarının En Aza İndirilmesi İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Başkanı, AK Parti Sakarya Milletvekili Recep Uncuoğlu, ilgili mevzuatta düzenleme yapılarak, deprem riski yüksek bölgelerdeki belediyelerin yıllık yatırım bütçelerinin yüzde 10’unu kentsel dönüşüm projeleri için ayırmalarının sağlanarak ayrılan kaynağın yerinde kullanılması için gerekli denetimlerin yapılması gerektiğini söyledi.
Uncuoğlu, deprem araştırma komisyonu üyeleri AK Parti Kocaeli Milletvekili İlyas Şeker ve AK Parti Kırklareli Milletvekili Selahattin Minsolmaz ile düzenlediği basın toplantısında, komisyon raporuyla ilgili bilgi verdi.
Komisyonun, 268 öneri içeren 522 sayfalık nihai raporunu Meclis Başkanı Mustafa Şentop’a bugün sunduklarını bildiren Uncuoğlu, deprem tehlikesini tüm yönleriyle araştırmak, gözlemek ve güvenilir veri altyapısı ile analiz etmek için Deprem İzleme Sisteminin Kapasitesinin geliştirilmesi, güçlendirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasının büyük önem taşıdığını ifade etti.
Özellikle deprem tehlikesi yüksek bölgelerde AFAD tarafından deprem erken uyarı sistemlerinin kurulması, yaygınlaştırılması ve yerel yönetimlerin bu sistemlere desteğinin sağlanmasının teşvik edilmesi gerektiğini dile getiren Uncuoğlu, "Hazırlık çalışmaları devam eden Türkiye Afet Yönetim Stratejisi Belgesi ve Eylem Planı, Türkiye Afet Risk Azaltma Planı tamamlanmalı ve uygulamaya geçirilmelidir. Ayrıca öncelikli olarak deprem riski yüksek olan illerimizin Afet Sonrası İyileştirme Planları hazırlanmalıdır." dedi.
Jeolojik-jeoteknik ve mikrobölgeleme çalışmaları esas alınarak imar planları yapılmış olan yerlerde, yeni bilimsel çalışmalar ile diri fay tespit edilmesi halinde, bu bilimsel çalışmaların MTA tarafından değerlendirilerek Türkiye Diri Fay Haritasına işlenmesi ve belirlenecek fay sakınım alanlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının koordinasyonunda planlara işlenmesi için gerekli mevzuat düzenlemesinin yapılmasının yerinde olacağını belirten Uncuoğlu, orta büyüklükteki kentlerin kalkınması, cazibelerinin artırılması, mümkünse yeni cazibe merkezlerinin oluşturulması ile şehirlerin kademelenmesi gözden geçirilerek deprem açısından riskli olan şehirlere yoğun göçün azaltılmasında yarar görüldüğünü vurguladı.
Mevcut yapı stoku göz önüne alındığında yeni yapılarda güvenliğin artırılarak deprem risklerinin azaltılması yanında, mevcut yapılardaki deprem risklerinin belirlenerek bertaraf edilmesinin büyük önem taşıdığını dile getiren Uncuoğlu, "Dinamik şekilde güncellenebilen bina envanter kayıt sistemi üzerinden mevcut yapı stokunun deprem riskleri açısından değerlendirilmesi ve riskli yapıların ivedilikle tespit edilmesi gerekmektedir. Yapı stokunun içerisindeki riskli bina oranının büyüklüğü sebebiyle şehir ve yapı türleri üzerinden önceliklendirme yapılması gereklidir." değerlendirmesinde bulundu.
Binaların inşası aşamasında can ve mal güvenliğini temin eden ve bina taşıyıcı sisteminden ayrı olarak tasarlanıp projelendirilen istinat duvarı, kazı destek yapıları için analiz, projelendirme ve uygulama kriterlerini belirleyen bir teknik yönetmeliğin çıkarılması gerektiğini anlatan Uncuoğlu, yapı denetimine tabi olmamış yapıların da önceliklendirilerek ilgili idarelerce periyodik denetime tabi tutulması ve denetim sonuçlarının Bina Kimlik Sistemine aktarılması gerektiğini kaydetti.
Uncuoğlu, mimari projelerde zemin katları iş yeri olarak düzenlenmeyen binalarda zemin katlarının iş yeri olarak kullanılmaması gerektiğini dile getirerek "Kentsel dönüşüm mevcut bina stokunun depreme güvenli hale gelmesi hususunda hayati öneme sahip olduğundan; Belediyelerce, kendi sınırları içerisinde yer alan depreme karşı güvenli olmayan yapılaşmanın yoğunlaştığı alanlara ilişkin kentsel dönüşüm ihtiyaçlarının belirlenerek ve kentin bütünü ile çevresine etkileri de dikkate alınarak, kentsel dönüşüme konu her bir alanın kentsel tasarım projeleri ile yenilenmesi, iyileştirilmesi, canlandırılması, tasfiyesi gibi uygulamaların geliştirilmesine yönelik imar plan çalışmaları yapılmalıdır. Kentsel dönüşüm birimi bulunmayan idarelerde mutlaka kentsel dönüşüm birimleri oluşturulmalıdır." diye konuştu.
– Kamu Özel Sektör İş Birliği
Depremlere rağmen sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması amacıyla, tüm sektör temsilcilerinin ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının katılımıyla ekonomi konferanslarının düzenlenmesinin, ekonomik risklerin belirlenerek risk azaltma planlarının yapılmasının gerekli olduğunun altını çizen Uncuoğlu, şöyle konuştu:
"Kentsel dönüşüme artabilecek talep dolayısıyla inşaat sektöründe oluşabilecek genişlemenin ithalatı artırmaması ve fiyat artışlarının önüne geçilmesi amacıyla yerli ürün kullanımının ve üretiminin üniversite, kamu, sanayi iş birliği ile teşvik edilmesi sağlanmalıdır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 45 il için yaptığı projeksiyon çalışmasında belirlenen birim konut maliyetleri dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre, dönüştürülmesi gereken 6,7 milyon bağımsız birim için yaklaşık finansal kamu desteği (kira yardımı ve faiz desteği), inşaat yapımı ve kamulaştırma bedelleri dahil olmak üzere toplam 2,3 trilyon TL civarında bir kaynağa ihtiyaç duyulacağı tahmin edilmektedir. Söz konusu kaynağın büyüklüğü dolayısıyla sadece kentsel dönüşümde uygulanan devlet destekleri ile değil mülk sahiplerinin de kendi kaynaklarını harekete geçirmesi ile kentsel dönüşüm hız kazanabilecektir.
İlgili mevzuatta düzenleme yapılarak deprem riski yüksek bölgelerdeki belediyelerin yıllık yatırım bütçelerinin yüzde 10’unu kentsel dönüşüm projeleri için ayırmaları sağlanmalı ve ayrılan kaynağın yerinde kullanılması için gerekli denetimler yapılmalıdır.
Yerel yönetimler öncülüğünde mahalle düzeyinde oluşturulacak gönüllülük sistemi ve kent konseyleri aracılığıyla, sürdürülebilir, geniş katılımlı ve etkileşimli bir yaklaşımı içeren eğitimler ve tatbikatlar yaygınlaştırılmalıdır. İl afet risk azaltma planları ve müdahale planları gibi planlar hakkında halkın bilinçlendirilmesi amacıyla mahalle afet gönüllüleri etkin kullanılmalıdır.
Medya araçları aynı anda geniş kitlelere ulaşabildiğinden dizi ve filmlerde kamuoyunu depremle ilgili bilinçlendirecek konulara yer verilmelidir.
Yayın içeriklerinde depreme güvenli konutlar, kentsel dönüşüme ilişkin vatandaşa düşen görevler gibi konulara değinilerek gönüllü sanatçı ve sporcuların deprem farkındalığının artırılmasına yönelik çalışmalara katılması teşvik edilmelidir."
Uncuoğlu, konuşmasının sonunda, komisyon çalışmalarına katkı sağlayanlara teşekkür etti.
