BEYRUT (AA) – MAHMUT GELDİ – Lübnan'daki ekonomik kriz ve hayat pahalılığına karşı halkın yükünü hafifletmek amacıyla devletin sübvanse ettiği temel ihtiyaç maddelerinin yasa dışı yollarla Suriye'de tüketildiği tartışmaları, iki ülke arasındaki söz konusu ticareti gündeme taşıdı.

Ekonomik kriz ve yerel para biriminin dolar karşısındaki değer kaybının hayat pahalılığına yansımaya devam ettiği Lübnan'da, devletin sübvanse ettiği mazot ve un gibi temel gıda maddelerinin komşu ülke Suriye'de tüketilmesini sağlayan yasa dışı ticarete tepki gösteriliyor.

Yerel basın, devletin yaklaşık yüzde 85 oranında sübvanse ettiği milyonlarca litrelik mazotun bir kısmının yasa dışı yollarla Suriye'ye sevk edildiğini kamuoyuyla paylaşıyor.

Lübnanlıların çoğu ve siyasi bazı kesimler, iki ülke arasındaki yasa dışı geçiş güzergahlarını ülke ekonomisine ve halihazırda Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yürütülen müzakerelere yönelik ciddi bir tehdit olarak görüyor.

Şii Hizbullah örgütü ve siyasi müttefiklerinin destekleriyle geçen ocak ayında kurulan Lübnan hükümeti, son yılda yaşadığı en büyük ekonomik krizi hafifletmek üzere 11 Mayıs'ta IMF ile müzakerelere başladığını duyurdu. Hükümet, IMF'den her yıl 2 milyar olmak üzere 10 milyar dolar kredi talep ediyor.

Lübnan Yüksek Savunma Komitesinin geçen yıl yayımladığı verilerine göre, Suriye sınır hattında 124 yasa dışı geçiş güzergahı söz konusu ve bunlar kaçakçılar tarafından yoğun şekilde kullanılıyor.

Beşşar Esed rejiminin Lübnan'daki müttefiki Hizbullah örgütü, Suriye'ye yasa dışı yollarla yapılan ticaretin sorumlusu olarak suçlanıyor.

– Yasa dışı geçişlerden en çok Esed rejimi yararlanıyor

Hristiyan Lübnan Güçleri Partisi eski milletvekili Vehbi Katişa, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Lübnan-Suriye arasındaki sınır hattında kullanılan yasa dışı geçişlerden en çok abluka altındaki Beşşar Esed rejiminin yararlandığını söyledi.

Lübnan'da devletin sübvanse ettiği un, akaryakıt, tütün ürünleri ve ilaç gibi ürünlerin kaçak yollarla Esed rejimine gittiğine işaret eden Katişa, Suriye'den Lübnan'a kaçak olarak getirilen ürünlerin de olduğu ve Lübnanlı bazı kesimlerin bu işten ciddi çıkarlar elde ettiğini ifade etti.

İki ülke arasındaki kaçak ticaretin Esed rejim güçleri ile iş birliği içinde olan Lübnanlılar tarafından yapıldığını dile getiren Katişa, örneğin Lübnan'ın, Suriye'den yasa dışı yollarla getirilen elektronik ürünlerin vergisinden mahrum bırakıldığı, dolayısıyla devletin böylece zarar ettiğini aktardı.

– Sınır hattındaki kaçak geçişlere karşı Esed rejimiyle iş birliği savunması

Şii Hizbullah örgütü milletvekili Emin Şerri, hükümet ve emniyet birimlerinin, Yüksek Savuna Konseyince sınır hattındaki kaçak geçişlerle ilgili alınan kararları hayata geçirmekle mükellef olduğu ve konunun takipçisi olduklarına dikkati çekti.

Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ın kurucusu olduğu Hristiyan Özgür Yurtsever Hareketi milletvekili Asad Dergam ise aslında Lübnan-Suriye sınır hattındaki kaçak geçişlerin kontrol altına alınması için iki ülke arasında iş birliğine gitmek gerektiğini savundu.

– Sübvanse edilen ürün listesinin genişliği yasa dışı sınır ticaretini canlandırıyor

Lübnanlı uzmanlara göre, Suriye sınır hattındaki yasa dışı geçişlerin canlı kalmasının ana sebeplerden biri de Merkez Bankası'nın sübvanse ettiği ürün listesini geniş tutması.

Ekonomi uzmanı Patrik Mardini, aslında Lübnan Merkez Bankasının akaryakıt ve un gibi ürünlerin ülkede değerinden daha düşük bir fiyata satılmasını sağlayacak sübvanse politikaları nedeniyle sınır hattındaki yasa dışı ticaretin canlı kalmaya devam ettiğini söyledi.

Lübnan Ekonomi Bakanlığının ülkedeki ekonomik kriz ve işsizliğe karşı vatandaşın yükünü hafifletmek amacıyla sübvanse edilen ürün listesini genişlettiğini hatırlatan Mardini, dolayısıyla Lübnan'da devletin sübvanse ettiği her ürünün kaçak yollarla ihraç edileceğine vurgu yaptı.

– Lübnan'ın dışarıya açılan sınır kapıları ve yasa dışı geçişler

Güneyinde İsrail ve doğu ile kuzey sınırlarını kapsayan Suriye olmak üzere iki ülkeye komşu olan Lübnan, batısında ise Akdeniz yer alıyor. Lübnan, İsrail ile 87 kilometrelik sınıra sahipken geriye kalan 375 kilometrelik kara sınırını Suriye ile paylaşıyor.

Lübnan ile Suriye arasında 5 adet sınır kapısı bulunuyor ve başkent Şam ile Humus'a giden güzergahlarda yer alan bu kapıların tümü rejim güçleri ve saflarında çatışan Şii milislerin kontrolü altında.

Çoğunlukla engebeli ve dağlardan oluşan Lübnan-Suriye sınır hattında uzun yıllardan beri yapılan yasa dışı geçişler, Suriye'deki iç savaştan sonra da devam etti.

Lübnan-Suriye arasındaki sınır kapıların isimleri ise şöyle: Cedide Yabus (Lübnan'da Masna), Ed-Debbusiye (Lübnan'da El-Abbudiyye), Cusiyye (Lübnan'da El-Kaa), Tartus (Lübnan'da El-Arida) ve Tel Kalak (Lübnan'da El-Bukaya).

– Lübnan'daki ekonomik durum

Farklı din ve mezheplere dayalı siyasi bölünmeler açısından oldukça kırılgan bir yapıya sahip Lübnan ekonomisinin, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük krizi yaşadığı ifade ediliyor.

Sermayenin çıkışına karşı sert uygulamalara başvuran bankalar, aylardan beri yurt dışı havalelerini askıya almış ve müşterilerin hesaplarındaki dövizleri çekmelerine kısıtlamalar getirmiş bulunuyor.

Yerel para birimi Lübnan lirası ise Merkez Bankası kuru sabit tutsa da karaborsada her geçen gün değer kaybetmeye devam ediyor. Resmi kurda bir Amerikan doları, 1500 Lübnan lirası olmasına rağmen karaborsada 4 bin liranın üzerinde işlem görüyor.