ANKARA (AA) – ZUHAL DEMİRCİ/NAZLI YÜZBAŞIOĞLU – Özbekistan'ın Ankara Büyükelçisi Alişer Azamhocayev, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının, dünya genelinde insani ve dijital diplomasiyi ön plana çıkardığını belirterek, bu süreçte tıbbi malzeme ve ekipman dayanışması gösteren devletlerin birer "insanlık kahramanı" olduğunu söyledi.

Azamhocayev, AA muhabirlerine, Kovid-19 salgını nedeniyle zorunlu olmadıkça kimsenin evden çıkmadığı süreci Büyükelçiliğin nasıl geçirdiğini ve Türkiye ile Özbekistan'ın salgına karşı sergilediği dayanışmayı anlattı.

İnsanlık tarihinde belki de ilk kez yaşanan bu denli büyük olayın herkesin rutin yaşamını derinden etkilediğini belirten Azamhocayev, "Tabii burada akla gelen ilk izlenim, çoğu kurumlar ve sektörlerin çalışmalarına ara verdiği ve bir nevi tatile çıktığı manzarasıdır. Ama inanın bunu Büyükelçiliğimizin özelinde söyleyemem. Aynı çabayla işe devam ediyor, hatta öncekinden daha yoğunlaşmış bulunuyoruz." ifadesini kullandı.

Azamhocayev, Kovid-19 salgınının uluslararası bir süreç olduğunu ve devletler arası ekonomiyi, ticareti, ulaştırmayı, yani devlet sınırlarını aşan tüm alanlardaki ilişkileri etkilediğini vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Sınırların kapatılması, uçuşların iptali ve uluslararası taşımacılıktaki kısıtlamalar, sokağa çıkma yasakları gibi önlemler bunun birer örnekleri. Tam da bu durumda uluslararası ilişkilerin en önemli katılımcıları sayılan büyükelçiliklere özel görev düşüyor.

Acaba mahsur kalan vatandaşlarımıza nasıl yardımcı olabiliriz? Sınır kapılarında bekleyen taşımacılarımızın meselesini nasıl çözebiliriz? Sözleşmeleri bir bir iptal olmaya devam eden ihracatçılarımızı nasıl destekleyebiliriz? Onlara ne gibi alternatifler sunabiliriz? İşte Özbekistan Ankara Büyükelçiliği olarak her gün bunların üzerinde kafa yoruyor, çözüm üretmeye çalışıyoruz."

– "İnsani ve dijital diplomasi ön planda"

Salgının, diplomasiye etkilerine değinen Azamhocayev, "Ayrıntıları ve tartışmasını akademisyenlere havale etmek üzere diplomaside artık şu iki kavramı uygulamada yaşıyor olduğumuzun altını çizmek isterim; insani diplomasi ve dijital diplomasi." değerlendirmesinde bulundu.

Azamhocayev, Özbekistan'da ilk Kovid-19 vakasının tespit edildiği 16 Mart'ın hemen ardından ülkenin sınırlarının kapatıldığını, tüm yurt dışı ve içi uçuşların durdurulduğunu ve gerekli önlemlerin alınmaya başlandığını hatırlattı.

Özbekistan'ın Ankara Büyükelçiliği bünyesinde de "krizi yönetme komisyonu"nun kurulduğunu aktaran Azamhocayev, komisyonun kararları doğrultusunda Büyükelçiliğe giriş ve çıkışlarda dezenfektan bulundurulduğunu, konsolosların, müracaat edenlerle temasta mutlaka özel koruyucu kıyafetler giydiğini, maskesi bulunmayanların içeri alınmadığını anlattı.

Azamhocayev, Türkiye hükümetinin krizi yönetmedeki başarılı çabalarının altını çizmek istediğini belirterek, "Türkiye Cumhuriyeti'nin uyguladığı yasaklar ve sınırlandırmalara titizlikle uyulmakta ve vatandaşlarımız da bu yönde bilgilendirilmektedir." dedi.

Özbekistan'da da zamanında alınan tedbirler sayesinde krizin büyük ölçüde atlatıldığını vurgulayan Azamhocayev, yaklaşık 2 bin 500 vaka görülürken 2 binden fazla hastanın iyileştiğini, ölü sayısının da çok az olduğunu kaydetti.

Azamhocayev, "Ülke olarak en kısa zamanda 'Covid-Free' (Kovid-19'suz) markasına erişmeyi, gerek turizm gerekse ticarette atılımlar yapmayı hedeflemekteyiz." ifadesini kullandı.

– "Sıradaki charter uçuşu üzerinde çalışmaktayız"

Büyükelçilikteki diplomatların yer aldığı komisyonun, insani yardım kuruluşu gibi çalıştığına işaret eden Azamhocayev, "Bugüne kadar vatandaşlarımızın tahliyesi için 5 uçak seferi düzenlerken, toplam 1200 kişiyi ülkemize gönderdik. Halihazırda da sıradaki charter uçuşu üzerinde çalışmaktayız. Tahliye işlemlerinde çocuklu kadınlara, hastalara ve yaşlılara öncelik tanıyoruz." diye konuştu.

Azamhocayev, tahliye edilenler arasında 99 yaşındaki Akhmedova Shirin isimli bir vatandaşlarının da bulunduğunu anlatarak, Türkiye'de kalan ancak ihtiyaç sahibi olan vatandaşlarına da gıda yardımı yaptıklarını dile getirdi.

İstanbul'daki ihtiyaç sahibi Özbekistan vatandaşlarına pazarlardan erzak temin ettiklerini belirten Azamhocayev, uzak illerdekiler için her bir semtte şubesi bulunan bir zincir marketten alışveriş yapabilecekleri "hediye kartlar" satın alarak destek olduklarını ifade etti.

Azamhocayev, tüm bunların "insani diplomasi" örneği olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi:

"Böyle zor durumlarda devletlerin ihtiyaç duyan ülkelere zaruri tıbbi malzeme ve ekipman yardımları konusundaki dayanışması da birer insanlık kahramanlığıdır. Bu kapsamda Özbekistan başta komşu ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri olmak üzere Macaristan'a kadar elinden gelen yardımını esirgememiştir. Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti'nin de insani yardım konusundaki muazzam çabalarına şahit olmaktayız."

– "Diplomasi dijital iletişimle devam ediyor"

Kovid-19 salgınının ardından dijital iletişimin, diplomatlar için "olmazsa olmaz"a dönüştüğünü ve en üst seviyedeki etkinlikler için de sanal ortamın tercih edildiğini vurgulayan Azamhocayev, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Büyükelçiliğimiz de kısa diyebileceğimiz 2 aylık zaman zarfında birtakım sanal etkinliklerin düzenlenmesinde katkı sağlamıştır. Türk Konseyine üye ülkeler devlet başkanlarının Kovid-19'la mücadeleye yönelik olağanüstü zirvesi, aynı kuruluş kapsamındaki sağlık, ulaştırma, ticaret ve gümrük bakanlarının video konferans toplantıları, Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı arasındaki video konferans, Özbekistan ve Türkiye Sağlık Bakanlıkları arasındaki video konferans görüşmesi bu alandaki çalışmaların başlıcalarıdır. Kaldı ki bu zamanda eğitim ve turizm alanında da birtakım video konferans oturumlarını gerçekleşirdik."

Azamhocayev, Büyükelçiliğin iki yıldır rutin şekilde sürdürdüğü iller ve bölgeler arası iş birliklerini de bu süreçte sanal ortama taşıdığını anlatarak, salgın döneminde bugüne kadar Türkiye İhracatçılar Birliği, Çorum, Adana, Diyarbakır ve Van Ticaret ve Sanayi odalarıyla canlı konferanslar düzenledikleri bilgisini paylaştı.

Yakın zamanda Ordu, Batman ve Gaziantep'teki odalarla da ortak oturumlar düzenleyeceklerini bildiren Azamhocayev, böylece ekonomi diplomasisinin kendileri için öncelik olmaya devam ettiğini kaydetti.

Azamhocayev, uluslararası ticaretin daraldığı bu günlerde iş görüşmeleri, tanıtım ve sunumların, fuar ve sergilerin de sanal ortama taşındığını belirterek, "Biz de ihracatçılarımız ve üreticilerimizi bu şekilde yönlendiriyoruz. Bu sayede Türkiye'deki pazarlarımızı korumayı sağlıyor, iş insanlarımızdan da olumlu geri dönüşler alıyoruz." dedi.

– "Antalya Diplomasi Forumu'na hevesle hazırlanmıştık"

Görüşmeler, oturumlar, konferanslar dijital ortamdan yapıldığı için bu sürecin bir yandan da tasarruflu bir dönem olduğuna işaret eden Azamhocayev, şunları kaydetti:

"Ulaştırma, uçuş ve konaklama, gündelik masraflara girmeksizin delegasyonlar arasında görüşmeler düzenleniyor ve mutabakata varılıyor. Çok ilginç olanı, hatırlarsanız 27-29 Mart'ta Antalya'da 'Dijital Çağda Diplomasi' temasıyla, Antalya Diplomasi Forumu düzenlenecekti ve tam da bu salgından dolayı ertelendi. Büyükelçilik olarak bu etkinliği çok merak etmiş, hevesle hazırlanmıştık. Aslına bakarsanız forumda söylenebilecekleri bugün uygulamada yaşıyoruz."

Azamhocayev, sanal ortamdaki çalışmaların elverişli ve tasarruflu olmasına ve sağladığı kolaylıklara rağmen her diplomat gibi kendisinin de canlı görüşmeleri, heyetleri, yüz yüze mülakatları özlediğini belirterek, "Özbeklerin bir sözü vardır; 'Mehir gözde' deriz. Yani sevgi, duygu ve empati gözlerimizdedir. Yüz yüze ve maskesiz müzakereler daha samimi, daha canlı oluyor, verimli sonuçlar elde ediliyor. Bir diplomat için ise böyle görüşmeler olmazsa olmazdır." ifadelerini kullandı.